کنندگان با تصویب لایحه اقتصادیات بر ارزش افزوده در زمین دشمن بازی می کنند ، ساختار های اقتصادی ایران سلطان پرور است - مهسان بلاگ

گروه دانشگاه خبرنگاران، در شرایطی که کشور با تحریم های ظالمانه دست به گریبان است مالیات یکی از راه حل های کارآمد در جبران کسری بودجه دولت محسوب می شود؛ اما با این وجود دولت هنوز نتوانسته با استفاده از روش های موثر درآمد های مالیاتی را به طور کامل محقق کند. خبرنگاران در مصاحبه با عرفان قمی پژوهشگر اندیشکده سیاست گذاری اقتصاد تهران به بررسی موانع پیش روی تحقق درآمد های مالیاتی پرداخته است که در ادامه این مصاحبه را می خوانید:

خبرنگاران: ساز و کارهای مالیاتی را در ایران چگونه ارزیابی می کنید؟

دولت ها در جوامع مختلف برای حکمرانی مطلوب مالی نیازمند شفاف سازی در زمینه جریان تشکیل دارایی به ویژه تشکیل دارایی های غیر مولد، جریان کالا و خدمات و جریان مالی یا تراکنش های بانکی هستند؛ و این سه جریان نیز الزاماتی دارند؛ مثلاً مالیات بر ارزش افزوده ابزاری برای شفافیت جریان کالا و خدمت است که در 160 کشور اجرا شده است. در واقع با مکانیزم خود تضمینی که این نوع مالیات دارد مودیان مجبور می شوند جریان کالا و خدمت را با استفاده از فاکتور شفاف کنند.

بحثی که وجود دارد این است که مسئولان ما با سیاست گذاری های غلط مثل توسعه و ایجاد مالیات های بلاوجه حفره های غیر شفاف را ایجاد می کنند و این حفره های غیر شفاف نیز بستر های فساد زایی را به وجود می آورند با این وجود بحث ما در خصوص مالیات فقط بحث درآمد نیست چرا که مالیات ابزاری برای شفافیت در جهت مبارزه با فساد و پولشویی است.

معتقدم دولت باید در امر مبارزه با فساد، پولشویی، فرار مالیاتی و قاچاق از حالت انفعالی خارج شود چرا که در کشور ما شرایط به گونه ای است که ابتدا باید فسادی اتفاق بیفتد تا به آن پرداخته شود، اما در کشور های توسعه یافته در مبارزه با فساد منفعلانه عمل نمی کنند و اصلا اجازه نمی دهند کسی مرتکب فساد شود. در هر حال ساختار مالی کشورمان کاملا فساد ساز و سلطان پرور است به گونه ای که خروجی این ساختار مالی کسانی همچون سلطان سکه و سلطان قیر بوده اند. مثلاً در همین ساختار سلطان سکه در سال های 95 و 96 با استفاده از نظام های اجاره ای فقط 14 هزار میلیارد تومان گردش مالی داشته است و شریک او محمد صالح با حساب زنان خانه دار کار می کرده به گونه ای که با پرداخت ماهانه 500 هزار تا یک میلیون تومان به زنان خانه دار پرداخت با حساب های آن ها گردش های بالا در زمینه قاچاق کالا، ارز، سکه و طلا داشته است با این وجود سوال از حاکمیت، مسئولان، سازمان امور مالیاتی، مرکز اطلاعات مالی و مبارزه با پولشویی وزارت امور مالی و دارایی (FIU) و بانک مرکزی این است که در سال 95 و 96 کجا بوده اند و چرا سلطان سکه توانسته تا آن حد فساد کند؟

متاسفانه امروز ساختار مرکز اطلاعات مالی و مبارزه با پولشویی وزارت امور مالی و دارایی به این صورت است که اطلاعات را روی CD ذخیره می کنند و آن را با پیک موتوری تحویل این مرکز می دهند با این وجود هیچ سامانه ای وجود ندارد که اطلاعات به صورت اتوماتیک و آنلاین ارسال شوند.

در هر حال بنده معتقدم باید به سمت مبارزه فعال با فساد پیش برویم، اما یکی از حفره هایی که باعث شده تا به این سمت حرکت نکنیم معافیت های مالیاتی هستند؛ چرا که این معافیت ها نه تنها در درآمد های دولت اخلال ایجاد کرده اند و بودجه را به هم ریخته اند؛ بلکه از سوی دیگر بستر های فساد زا را در اقتصاد به وجود آورده اند؛ البته برخی ها هم نسخه هایی را تجویز می کنند مثلاً می گویند نقطه صفر را اعمال کنیم که معتقدم این نسخه ها نیز جواب نمی دهد، چون وقتی نقطه صفر را اعمال می کنیم انگیزه بررسی تکالیف و هزینه و درآمد ها را از سازمان مالیاتی می گیریم، چون درآمدی در آن نیست.

خبرنگاران: نحوه اختصاص معافیت های مالیاتی در ایران به چه صورتی است؟

در ایران نسبت درآمد های مالیاتی به GDP، هفت درصد است، ولی متوسط دنیا 25 تا 40 درصد است با این وجود رقم درآمد های مالیاتی نسبت به GDP در ایران خیلی پایین است.

در حال حاضر 150 هزار میلیارد تومان میزان درآمد های مالیاتی کشور است؛ اما به تنهایی میزان معافیت های مالیاتی کشور با حداقلی ترین نرخ مالیاتی 300 هزار میلیارد تومان است و این در حالی است که کسری بودجه امسال 145000 میلیارد تومان بوده است.

GDP سالیانه ایران 480 میلیارد دلار است با این وجود به طور میانگین و با دلار هشت هزار تومانی رقم تولید ناخالص کشور 3840 میلیارد تومان می شود؛ بنابراین اگر حداقلی ترین نرخ مالیات یعنی 15 درصد را محاسبه کنیم باید رقم مالیاتی کشور576 هزار میلیارد تومان باشد، ولی این رقم در حال حاضر 150 هزار میلیارد تومان است. در هر حال با توجه به رقم درآمد مالیاتی، 426 هزار میلیارد تومان مالیات در کشور اخذ نمی شود که از این میزان 126 هزار میلیارد تومان مربوط به فرار مالیاتی از طریق مشاغل ویژه پردرآمد مثل پزشکان و وکلا است و 300 هزار میلیارد تومان هم رقم معافیت های مالیاتی است و این معافیت ها در راس اولویت بندی های مالیاتی قرار می گیرند، چون رقم آن ها به شدت بالا است.

خبرنگاران: معافیت های مالیاتی در ایران چه حوزه هایی را تحت پوشش قرار داده است؟

اولین معافیت مالیاتی شامل موسسات کنکور، مدارس غیرانتفاعی و دانشگاه های غیر انتفاعی میشود و این در حالی است که فقط رقم گردش مالی موسسات کنکور تعیین است، ولی میزان گردش مالی مدارس غیرانتفاعی و دانشگاه های غیر انتفاعی معلوم نیست؛ بنابراین باید بیشتر بگردیم تا این رقم را پیدا کنیم.

بر اساس اظهار نظر بطحایی وزیر سابق وزارت آموزش و پرورش گردش مالی موسسات کنکور 40 هزار میلیارد تومان است و البته تا 50 هزار میلیارد تومان نیز عنوان شده است با این وجود ما که با همان 40 هزار میلیارد تومان میزان مالیات این موسسات را با نرخ کف مالیات یعنی 15 درصد حساب کردیم رقم آن شش هزار میلیارد تومان است، اما این موسسات به طور قانونی از پرداخت این مالیات معاف هستند و این در حالی است که موسسات کنکور، مدارس غیرانتفاعی وابسته به آقایان چپی و راستی و دانشگاه های غیرانتفاعی درآمد های کلانی دارند.

بحث دیگری که وجود دارد معافیت مالیاتی مناطق آزاد تجاری و ویژه است و این معافیت در حالی به این مناطق اختصاص یافته که 12.5 میلیارد دلار رقم قاچاق سالانه کشور است که بنا بر اظهارات کارشناسان و مسئولان 90 درصد آن یعنی 11.5 میلیارد دلار واردات از مبادی مناطق ویژه مالی صورت می گیرد

در هر حال اگر 15 درصد از این 11.5 میلیارد دلار به عنوان مالیات اخذ می شد رقم مالیات مستقیم که از این مناطق اخذ می شد 1.6 میلیارد دلار معادل 13 هزار میلیارد تومان و مالیات غیر مستقیم بین 20 تا 30 هزار میلیارد تومان بود.

مناطق آزاد تجاری و ویژه علاوه بر این که درآمد های دولت را به شدت کاهش داده اند؛ بلکه بستر های فساد زایی همچون قاچاق، زمین خواری و ثبت شرکت های صوری را نیز ایجاد کرده اند. مثلا در 2 ماه گذشته 12 هزار شرکت صوری در مناطق آزاد تجاری ثبت و شناسایی شده اند در هر حال وقتی که در یکسری از مناطق کشور معافیت مالیاتی اعمال می شود در شرایطی که ساز و کار سامانه درست حسابی هم وجود ندارد در نتیجه شرکت های صوری در این مناطق ثبت می شوند و از معافیت های مالیاتی استفاده می کنند بدون اینکه افراد در این مناطق حضور داشته باشند.

امروز بخش دیگری از معافیت های مالیاتی به بازیگران و هنرمندان اختصاص یافته است با این وجود یک سوال واضح و روشن این است که اگر بازیگران جزو قشر کم درآمد و ضعیف جامعه هستند پس این خانه ها و ماشین های لوکسی را که سوار می شوند از کجا آورده اند در هر حال امروز معدنچی ما لکسوز و پورشه سوار نمی شود و در ولنجک و لواسان زندگی نمی کند.

بحث بنده این است که اگر قرار است کارمند و معدنچی زحمتکشی که معلوم نیست زنده از معدن بیرون بیاید مالیات بپردازد پس بازیگران نیز باید مالیات بپردازند، ولی این طور نیست و این درست مصداق تبعیض ناروا و بی عدالتی در کشور است.

امروز سود سپرده های بانکی به عنوان یکی از جدی ترین جریانات ضد تولید و یکی از جدیدی ترین موانع رونق تولید شناخته می شوند؛ چرا که بدون هیچ گونه ریسکی هم سود موهوم بالایی به سپرده ها تعلق می گیرد و هم سود این سپرده ها دارای معافیت مالیاتی هستند به همین دلیل هم غیر تولید کننده و هم تولید کننده که باید پول خود را صرف توسعه کارخانه کند آن را در بانک سپرده گذاری می کنند.

بنابر گزارش بانک مرکزی میزان سپرده های سود دهی کل کشور هزار و 700 میلیارد تومان است که این سپرده ها با متوسط نرخ بهره یعنی 20 درصد 340 هزار میلیارد تومان سود دریافت می کنند با این وجود میزان مالیات سود سپرده ها با نرخ کف 15 درصد 51 هزار میلیارد تومان درآمد شیرین مالیاتی برای دولت دارد و بدون اینکه مالیات ستانی و ممیزی صورت بگیرد بانک آن را به حساب دولت واریز می کند از طرفی این سیاست یک ابزار تنظیمی است و نظام انگیزشی تولید را در کشور تغییر می دهد به گونه ای که افراد سعی می کنند کار و تولید کنند و وقتی هم که افراد مجبور به کار می شوند خروجی آن ها نوآوری، فناوری و هزار اتفاق خوب دیگر در اقتصاد خواهد بود و اینجاست که ساختار های سلطان پرور از بین می رود؛ البته برخی از سیاستگذاران و مسئولین بعضاً نگران پیرزن های روستایی هستند، اما آن ها نباید نگران باشند، چون در این مدل پیرزن روستایی معاف است از پرداخت مالیات است در هر حال این پیرزن روستایی مفهوم جالبی است که کلا نمیگذارد اصلاحات در کشور صورت بگیرد ت. جایی که وقتی میخواهیم کارت های بازرگانی و سامانه مودیان را اصلاح کنیم به واسطه این پیرزن روستایی نمی گذارند

آخرین نوع معافیتی که در کشور وجود دارد معافیت مالیاتی کشاورزان و دامپروران است با این وجود بنده نمی گویم که با وضع مالیات به این قشر فشار بیاوریم، اما با توجه به اینکه مالیات ابزار شفافیت و در راستای مبارزه با فساد و پولشویی است صنف کشاورز و دامپرور می تواند نرخ پایینی از مالیات یعنی مثلا یک درصد، سه درصد و یا پنج درصد را پرداخت کند و این موضوع می تواند انگیزه ای شود تا شفافیت اعمال شود؛ از طرفی واقعاً یک سری از کشاورزان و دامپروران ما درآمد های بالایی دارند؛ بنابراین چرا باید این افراد از از پرداخت مالیات معاف شوند در هر حال کشاورزانی که درآمد های کمی دارند در پلکان می افتند و از مالیات معاف میشوند، ولی کشاورزانی که درآمد میلیاردی دارند باید مالیات بدهند.

خبرنگاران: لایحه مالیات بر ارزش افزوده که در دستور کار کنندگان مجلس است را چگونه ارزیابی می کنید؟

مدتی است در مجلس لایحه مالیات بر ارزش افزوده در حال بررسی است با این وجود کنندگان باید خیلی هوشیار باشند و ببینند در زمین چه کسی نقش بازی می کنند. به نظر بنده و کارشناسان کنندگانی که به دنبال معافیت های مالیاتی به خصوص در مناطق آزاد و ویژه هستند نتیجه کار آن ها هیچ فرقی با تحریم های ظالمانه کشور های جنایتکار ندارد و این کنندگان دقیقا در پازل ترامپ بازی می کنند، چون دشمن با اعمال تحریم های خارجی در بودجه ما اخلال ایجاد می کند و ما نمی توانیم نفت بفروشیم و کنندگان نیز با این اقدام تحریم داخلی می کنند. در هر حال در اینجا به شورای عالی امنیت این هشدار را می دهیم که حواسشان باشد که کنندگان چه قوانینی را تصویب می کنند. این قوانین علاوه بر اینکه بستر های فساد زا مانند زمین خواری، فساد و پولشویی و قاچاق را به وجود می آورند در درآمد های مالیاتی دولت نیز اخلال ایجاد می کنند.

معتقدم کنندگان با پیگیری لایحه مالیات بر ارزش افزوده ضد منافع امنیت ملی گام بردارند و ما کارشناسان نیز این اقدام را علیه منافع ملت تلقی می کنیم.

مجله صادق ویلا: مجله صادق ویلا | آموزش چاپ و طراحی گرافیکی، موشن گرافیک

اخبار ورزشی: اخبار ورزشی، مجله خبری و تحلیلی ورزش ایران و جهان